Impactbeleggen staat hoog op de agenda van beleggers en Nederlandse pensioenfondsen. Toch bestaat het hardnekkige idee dat impact vooral via private assets gaat. Maar ook publieke markten bieden impactpotentieel. Sterker nog: wil je verandering versnellen? Dan kun je niet om grote beursgenoteerde bedrijven heen.
Discussie over impact
Het is te kort door de bocht om publieke markten af te schrijven. “De mythe dat er geen impact mogelijk is met beursgenoteerde bedrijven, moeten we doorprikken”, deelt Hadewych Kuiper, Managing Director bij Triodos Investment Management. “Met scherpe selectiecriteria, een heldere benchmark en actief aandeelhouderschap kun je wel degelijk additioneel zijn. Juist omdat de producten en diensten van grote ondernemingen zoveel invloed hebben. Met alleen private markten redden we het niet.”
Nederlandse pensioenfondsen maken bijvoorbeeld steeds meer werk van impactbeleggen. Recent nog nam PFZW het besluit om miljarden aan belegd vermogen weg te halen bij een grote Amerikaanse vermogensbeheerder om elders duurzamer in te zetten.
Wel blijft er discussie over hoe en waar je dan die impact maakt. In private markten is de impact van een belegging vaak direct zichtbaar, bijvoorbeeld bij de financiering van duurzame projecten. Bij beursgenoteerde bedrijven lijkt die zichtbare impact minder vanzelfsprekend. Maar dat is niet altijd waar.
Engagement als motor voor verandering
Engagement is hierbij cruciaal. Kuiper: “Het kopen van een aandeel biedt op zich inderdaad geen additionaliteit. Maar als investeerder kun je door dialoog, het eisen van verbeteringen en desnoods escalatie, een behoorlijk verschil maken. Dat blijkt ook uit onze ervaring.”
Een concreet voorbeeld is bijvoorbeeld het Child-lens Investment Framework van UNICEF, waarmee bedrijven worden aangesproken op hun beleid rond kinderwelzijn. “Het welzijn van kinderen hangt sterk samen met de flexibiliteit die werkgevers bieden aan ouders. Daarom voeren wij gesprekken over familievriendelijk beleid bij ondernemingen, bijvoorbeeld over kinderopvang op werk. Zo bereik je haalbare en concrete impact.”
Impact als totaalplaatje
Impactvol beleggen (in publieke markten) betekent ook keuzes maken, stelt Ronald Waals, Business Development Manager Institutional Markets bij Triodos Investment Management. “Neem Tesla. Dat bedrijf draagt duidelijk bij aan de energietransitie, maar onder andere door de omgang met werknemers en vakbonden voldoet het niet aan onze sociale criteria. Dan valt het af. Impact gaat om het totaalplaatje.”
Strategie en meetbaarheid
Een Theory of Change kan een handig hulpmiddel zijn voor fondsen en beleggers die werken aan de implementatie van een impactstrategie. “In dit schema leg je vast welk probleem je wilt aanpakken, welke activiteiten je daarvoor onderneemt en welke impact je ervan verwacht. Dat klinkt theoretisch, maar het dwingt tot concrete keuzes en maakt verantwoording mogelijk.”
Die vertaalslag moet vervolgens leiden tot harde criteria. “Een lijst met uitsluitingen is nog geen impact,” zegt Kuiper. “Je moet actief selecteren op basis van harde criteria én uitsluiten. Maar je ziet de Theory of Change ook terug in de uiteindelijke beleggingsportefeuille: een beperkt aantal namen en een relatief lage turnover. Het verschil zit ‘m uiteindelijk in de dagelijkse beleggingsbeslissingen die je maakt. Niet alleen op basis van risk en return, maar ook op basis van impact.”
Een geloofwaardige impactstrategie vraagt daarnaast om een stevig meetsysteem. “Impact is dynamisch,” aldus Kuiper. “Wat vandaag duurzaam is, kan morgen achterhaald zijn. Je hebt een zogeheten impact management cycle nodig: strategie, meting, evaluatie en bijsturing. Alleen zo blijf je relevant en actueel.”
Balans tussen impact en rendement
Eerlijk is eerlijk… De stap van impactvisie naar -strategie kan uitdagingen met zich meebrengen. Pensioenfondsen lopen hier bijvoorbeeld regelmatig tegenaan. Een belangrijk knelpunt is de focus op relatieve rendementen ten opzichte van de grote brede indices. Veel besturen wijken niet graag af van zo’n brede index, om kritische vragen over tracking error en performance te vermijden.
Waals plaatst daarbij de kanttekening dat je voor een impactportefeuille beter kunt kiezen voor een ‘impact-index’. “Het doel van een benchmark is immers om de prestatie van de manager te meten. Als het je doelstelling is impact te maken, dan hoort dat op basis te zijn van een daarop gebaseerde benchmark.” Triodos IM ontwikkelde daartoe een Global Impact Benchmark. Alleen bedrijven die minimaal 25% van hun omzet uit SDG-gerelateerde activiteiten halen, zijn opgenomen. “Dat universum laat 65% positieve impact zien, tegen 25% in de MSCI World,” zegt Waals.
Hij voegt daaraan toe dat het uiteindelijk gaat om het absolute rendement dat je haalt, in verhouding tot de doelstellingen. “Een wereldwijde impactportefeuille kan gemiddeld 7% opleveren, met een tracking error van 5. Is dat nu werkelijk zoveel anders dan een private debt-allocatie die 5% boven euribor oplevert?”
Duurzaamheidsrisico's raken iedereen
De vraag of publieke markten onmisbaar zijn voor impactbeleggen is dus relevanter dan ooit. Uiteindelijk zal iedereen te maken krijgen met duurzaamheidsrisico’s. Ook fondsen zonder expliciete impactportefeuille zullen moeten aantonen hoe weerbaar hun portefeuilles zijn.
